En basit ifadeyle, RGB ışığın rengidir. CMYK ise yansımanın. RGB’de, ışık kaynağının farklı dalgaboyları renkleri oluşturur, en iyi örnek; monitör, telefonlar vs. CMYK ise Işığın bize yansıttığı, boyar maddenin (mürekkep) oluşturduğu renk bütünüdür. Bana göre en mantıklı açıklaması; RGB insan gözünün görebildiği tüm renklerdir. CMYK ise RGB’deki renklerin tamamını olmasada, 4 rengin karışımıyla elde edilen RGB’ye yakın ama asla RGB kadar canlı renklere sahip olmayan renk teknolojisidir.
Teorik olan bu renk uzayları sanayi ve teknolojide çeşitli yerlerde kullanılır. Televizyon, bilgisayar gibi teknolojik aletlerin renk düzenleri RGB renk uzayıyla oluşturulur. Yazılı basım içeren matbaacılık sektöründe CMYK renk düzeni kullanılır.
Mesela Photoshop’ta tasarladığınız bir afiş bilgisayar ekranında RGB renkleriyle gözükür. Çıktısını aldığınızda ise farkedilir bir derecede renklerin bilgisayarda göründüğü gibi olmadığını farkedersiniz. İşte bu farklılık CMYK ve RGB renk düzeninden kaynaklanır. Bunun için çalıştığınız belgenin CMYK düzenine ayarlanması gerekir.
RGB ve CMYK gibi renk modelleri, insan gözünün görebileceği renklerin tümünü yaratamaz. Aşağıdaki şekilde de görülebileceği gibi, CMYK renk modeli ile, basılarak üretilebilecek renkler, RGB’den daha azdır.
RGB (Red Green Blue)
Beyaz ışık, renklerin tümüne sahip olduğuna göre, hiç ışık olmazsa elimizdeki tek şey karanlık ve siyahtır. Bu durumda belirli miktarlarda kırmızı, mavi ve yeşil ekleyerek istediğimiz rengi oluşturabiliriz. Bu üç rengin en yüksek yoğunlukta eşit karışımı ise beyazı oluşturur. RGB renk modelinde renkler bu üç ana rengin değişik oranlarda eklenmesiyle (additive colors) oluşur. RGB modeli insan gözünü taklit eden dijital ünitelerde (Tarayıcılar, Dijital Kameralar gibi) ve monitörlerde kullanılır.
CMYK (Cyan Magenta Yellow blacK)
Siyahtan beyaza gitmek RGB modelle mümkün, ancak elinizde beyaz varsa ve siyahı elde etmek istiyorsanız, senaryo değişmek zorunda kalır. Monitör ve tarayıcılar gibi belirli bir kaynaktan ışığı yayma (emission) metoduyla çalışan üniteler için RGB model çok uygundur. Ancak yazıcı ve baskı makineleri gibi üniteler renkleri kağıt ve benzeri materyaller üzerinde oluşturdukları için, yansıma (reflection) metodunu kullanmak durumundadır.
Işıksız bir ortamda renkleri ve beyazı oluşturmak için kırmızı, mavi ve yeşili ekliyorsak, beyaz ortamda bu işlemin tersini yapmalıyız; yani kırmızı, yeşil ve mavi renkleri çıkartmalıyız (substractive colors). Bu işlemi yaparken mürekkep olarak adlandırdığımız filtreler kullanılır. Örneğin, cyan mürekkebi kırmızı rengi soğururken mavi ve yeşil renkleri yansıtır. Aynı şekilde magenta yeşili, sarı ise maviyi soğurur. Bu nedenle, baskı işleminde renkleri elde etmek için kırmızı, yeşil ve mavi ışığı kontrol eden cyan, magenta ve sarı renkteki yarı geçirgen mürekkepler kullanılır (CMY). Filtre olarak kullanılan bu mürekkeplerin yoğunluğunu kontrol etmek içinse tram yüzdelerinden faydalanılır. Tramlar değişik oranda ve açılarda baskı sonucu kâğıt üzerinde bir araya gelerek değişik renk tonlarının oluşmasını sağlarlar.
Teorik olarak, bu üç mürekkep eşit olarak en yüksek yoğunlukta karıştıklarında bütün renkleri soğuracağı için ışık kalmaz ve ortaya siyah çıkar. Fakat kâğıdın beyaz yüzeyinden gelen yansıma bu rengin tam siyah değil, koyu kahverengi gibi görünmesine neden olur. Bu yüzden siyah mürekkep baskı işleminde yardımcı bir filtre olarak kullanılır.
