UX Neden Önemli?

Bir tasarımcı olarak sizden beklenen, genelde yok artık dedirten şeyler oluyor değil mi? Çoğu zaman da oldukça karmaşık şeyleri basit, kullanışlı aynı zamanda da güzel bir şekilde tasarlamanız bekleniyor. Bütün bu istekleri yerine getirmeye çalışırken bir de bunları UX dediğimiz lisan-ı Türkçede kullanıcı deneyimi denilen etkeni de hesaba katmanız gerekiyor. (UX nedir bilmiyorsanız sizi böyle alalım : UX nedir?)

Bütün bu zorlukların bizi -içten içe yoran- saçımızı başımızı yolası bir hale soktuğunu hepimiz biliriz. Fakat kaçırdığımız bir şey var : Tecrübe. Tembel olabilirsiniz, düzensiz ya da, fakat bir durum sizi bir şeyleri yapmak zorunda bıraktığında en sağlam tecrübeleri o anlarda edinirsiniz. Hatırlayın, yanlış kesilmiş kartvizitler ya da klişesi patronunuzu 2-3 bin Türk lirası zarara sokan tasarımlar. Eğer bunlar olmasaydı bu seviyede olabilir miydiniz?

Hadi Arayüz Tasarımını bir adım öteye taşıyalım. Yaptığımız tasarımlara kullanıcı deneyimi süzgecini de ekleyelim.

"Kaçırdığımız şey, insan bilgisi"

Geçmişten bugüne gelen alışılmış bir kullanım deneyimi hafızası var. Bu bütün bilgisayar kullanan insanlığın ortak hafızası. Örneğin bir diyalog penceresinde onaylayıcı butonun hep solda olması. İnsan eli ilk oraya gider. Hatta onaylamanızın riskli olduğu durumlarda da bunu tam tersi tasarlarlar. Nedeni de ezberlenmiş bir şekilde soldaki butona bilinçsizce basmanızın istenmemesidir. Bkz :

Diyalog

Varsayımlar ile kullanıcıların davranışları hakkında yorum yapmak

Bu, çoğu zaman benim de yaptığım bir hata. Bu noktada sayısal verilere ve araştırmalara ihtiyacımız var. Çoğu zaman bu yanlışın temeli tasarımı yaparken kendi deneyimlerinizi ölçüt kabul etmeniz olur. Bu durumla nasıl baş edeceğiniz konusunda kendinize sormanız gereken faydalı olacak bir kaç soru hazırladık.

  • Icon, sembol ve logolar hangi anlamlara geliyor?
  • Kullanıcı aradığı şeyi nerede bulmak ister?
  • Kullanıcının dikkatini o an olması gerektiği yerde nasıl toplarım?
  • Açıklamaları okumayı mı seçerler yoksa sizin onları yönelttiğiniz yolu mu?
  • En önemlisi ve aynı zamanda bu örnek soruların çıkış temeli, mantalitesi "Tasarımı yaparken hangi soruları kendime sormalıyım?"

Görüldüğü üzere aslında hepsi çok mantıklı sorular. Çoğu tasarımcı -ben de dahil olmak üzere- bu hataya düşüyor.

"Neden bu kadar önemli bunlar? Kullanıcı öğrensin abi! O kadar da değil artık!" diyenleriniz var gibi, duyuyorum. Fakat bunları göz ardı edemeyiz. Çünkü Facebook etmedi ve bugün 50 yaşındaki dedeniz dahi  kullanabiliyor.

  • Kullanıcılar cahil olabilir
  • Bazıları kullandığınız butonları, pencereleri veya kontrolleri ilk kez görüyor olabilir
  • Kimileri için kafa karıştırıcı olabilir

Bu maddeler tamamıyla ütopik kriterler. Fakat, askere giden-gelenler bilirler, anlatıldığında yok artık diyeceğiniz insanlar gerçekler.

Çok fazla kullanıcı odaklı düşünmek

Bu da yanlış bir bakıma, takınılan tutumun neyi getirip neyi götürdüğü tartmamız gerekiyor. YouTube'da tam şarkı dinleyecekken karşınıza çıkan, ilgilenmediğiniz reklamlar bunun en güzel örneklerinden.  Ayrıca şu an bu sitede gördüğünüz reklamlar da buna dahil. Kullanıcı deneyimi konusunda internet sitelerine çeşitli yollarla bu yaptırımı dayatan en büyük firma olmasına rağmen Google bunu YouTube örneğinde gördüğünüz gibi çiğniyor, çiğnemek zorunda kalıyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR